Każdy kto planuje budowę domu, garażu lub jakiejkolwiek zabudowy, nawet niewielkiej, powinien zapoznać się z tym czym są i do czego służą kotwy, bez nich bowiem mocne i stabilne mocowanie jest niemożliwe. Jeśli zastanawiasz się jaki rodzaj kotew służy do jakiego typu mocowania, to koniecznie przeczytaj nasz artykuł, a zdobędziesz najistotniejsze informacje.
- Czym są kotwy i do czego służą?
- Rodzaje kotew
- Kotwy tulejowe do wysokich obciążeń
- Kotwy segmentowe
- Przelotowe kotwy opaskowe
- Kotwy tulejowe
- Kotwy tulejowe z gwintem wewnętrznym
- Akcesoria do kotew mechanicznych
- Montaż kotwy rozporowej krok po kroku
- Kotwa mechaniczna a kołek rozporowy
- Kotwa mechaniczna a kotwa chemiczna
- Kotwy wbijane
Czym są kotwy i do czego służą?
Kotwy, inaczej nazywane również ankrami, ankierami, kołkami bądź też łącznikami, są przede wszystkim elementami konstrukcji służącymi do mocowania przylegających do siebie części zabudowania, np. stopu słupa z fundamentem lub belek do ścian, instalacji bram, poręczy, grzejników, wsporników instalacji wodociągowych itd. Obrazowo rzecz ujmując jest to np. pręt, który ściąga elementy konstrukcji chroniąc je przed rozchyleniem lub też wkręty do betonu lub innego podłoża, które wytrzymują bardzo duże obciążenia. Przykłady różnego rodzaju kotew znaleźć można na stronie: www.koelnerpolska.pl/produkty/zamocowania/kotwy-mechaniczne. Dawniej stosowany także kotwy o ozdobnych lub talerzowych zakończeniach, które stanowiły ciekawy element dekoracyjny np. elewacji kamienic lub innych budynków.
Rodzaje kotew
Wśród wielu rodzajów kotew mechanicznych możemy wyróżnić kotwy opaskowe, segmentowe, wkręcane (wkręty do betony) oraz kotwy do najwyższych obciążeń, a także tuleje kotwiące z gwintem wewnętrznym. Każdy z tych rodzajów dzieli się na mniejsze podgrupy, w których możemy wyróżnić kolejne typy i modele. Tak wielka różnorodność sprawia, że możemy wybrać idealnie dopasowany produkt do naszych potrzeb, jednak żeby tego dokonać, potrzebna jest podstawowa wiedza na temat doboru kotew i tego, w jakich warunkach dany rodzaj się sprawdzi.
Kotwy tulejowe do wysokich obciążeń
Wśród kotew tulejowych do wysokich obciążeń znajdziemy kotwy ze śrubą i łbem sześciokątnym, z prętem i nakrętką oraz ze śrubą i łbem stożkowym. Stosowane w takich podłożach, jak beton niespękany, beton zbrojony, zwykły beton, a także beton spękany. Kotwy te stosujemy do obciążeń zarówno ścinających, jak i wyrywających, a także gdy wymagana jest odporność ogniowa. Za pomocą tego typu kotew możemy zainstalować między innymi regały, bramy przemysłowe, bariery ochronne, konstrukcje stalowe czy znaki drogowe. Montaż tych elementów jest łatwy dzięki ich specjalnej konstrukcji.
Kotwy segmentowe
Kotwy segmentowe to bardzo obszerna kategoria w której znajdziemy takie produkty, jak:
- kotwy ze śrubą do betonu spękanego i niespękanego
- kotwy z prętem i nakrętką do betonu spękanego i niespękanego
- kotwy z hakiem zamkniętym
- kotwy z hakiem otwartym
- tuleje kotew
- kotwy ze śrubą i kołnierzem
- kotwy z prętem, nakrętką i kołnierzem
- kotwy ze śrubą do płyt kanałowych i podłoży ceramicznych
- kotwy z prętem i nakrętką do płyt kanałowych i podłoży ceramicznych
Zastosowanie tych produktów jest niezwykle szerokie, począwszy od utwardzenia podpór drabin, przez wsporniki odciągów, żurawi i lin, aż po wsporniki instalacji wodociągowych i kablowych oraz drzwi przeciwpożarowe, a to nie wszystko. Warto zwrócić uwagę przy zakupie tego typu kotew, czy posiadają one znak firmowy Rawlbolt, gdyż oznacza to, że są to kotwy wykonane na wzór pierwszych takich narzędzi na świecie, które były prekursorami wszystkich kotew mechanicznych.
Przelotowe kotwy opaskowe
Jeśli montujemy kotwy w miejscach szczególnie narażonych na niekorzystne warunki atmosferyczne, to potrzebne nam są takie, które będą odporne na korozje. Dobrym rozwiązaniem są więc nierdzewne kotwy opaskowe oraz kotwy opaskowe w powłoce antykorozyjnej, czy też kotwy opaskowe w ocynku ogniowym. Swoje zastosowanie znajdują w instalacji barierek, poręczy, balustrad czy słupków. W tej kategorii znajdziemy również kotwy odporne na działanie ognia (kotwa opaskowa w płatkowej powłoce cynkowej), które można stosować nawet w kamieniu naturalnym.
Kotwy tulejowe
Ten typ kotew jest bardzo często wykorzystywany w drobnych instalacjach domowych, gdyż nadaje się do mocowania małych obciążeń, a jego instalacja jest szybka i łatwa. Przy pomocy kotew tulejowych możemy zawiesić anteny satelitarne, grzejniki, okiennice lub drzwi garażowe. Ponadto nadają się one do montażu tymczasowego w betonie niespękanym oraz cegle pełnej.
Kotwy tulejowe z gwintem wewnętrznym
W tej kategorii możemy wyróżnić takie produkty, jak:
- kotwa tulejowa z gwintem wewnętrznym
- nierdzewna kotwa tulejowa z gwintem wewnętrznym
- kotwa tulejowa z gwintem wewnętrznym i kołnierzem
Produkty te znajdują zastosowanie przy aplikacji systemów rurociągowych, wentylacyjnych, instalacji tryskaczowych, koryt kablowych i przewodów oraz krat. Można je montować m.in. w betonie spękanym i niespękanym, zbrojonym oraz niezbrojonym. Aby ułatwić użytkownikom osadzenie kotew w podłożu zastosowano nacięcia tulei oraz wewnętrzny klin. W dodatku można je montować za pomocą młotka.
Akcesoria do kotew mechanicznych
Do montażu kotew tulejowych wewnętrznie gwintowanych niezbędny jest specjalny podbijak, który przykładamy do kotwy umieszczonej w otworze, a następnie uderzamy w niego młotkiem. Bardzo przydatnym narzędziem jest również wyrywarka mechaniczna do kotew, która służy do wykonywania testów nośności oraz klucz dynamometryczny.
Montaż kotwy rozporowej krok po kroku
Prawidłowe zamontowanie kotwy mechanicznej rozporowej jest niezwykle ważne ze względu na to, iż nieprawidłowo zamocowana kotwa nie spełni swojej funkcji, co może doprowadzić do bardzo przykrych konsekwencji, zwłaszcza w przypadku konstrukcji poddawanych dużym obciążeniom.
Montaż kotew zaczynamy od wiercenia. Bardzo istotna jest średnica otworu, która musi być jednakowa ze średnicą kotwy. Także głębokość otworu ma bezpośredni wpływ na uzyskanie pełnej nośności kotwy. Po wywierceniu odpowiedniego otworu musimy go oczyścić ze zbędnego pyłu oraz zwiercin. Wystarczy do tego pompka ręczna, którą przedmuchujemy otwór. Kolejną czynnością jest osadzenie kotwy, w większości przypadków robimy to za pomocą młotka. Jeśli napotykamy duży opór, to znaczy, że wywiercony przez nas otwór jest zbyt wąski i trzeba go delikatnie poszerzyć.
Osadzenie kotwy to jednak nie koniec pracy, choć bardzo wiele osób tak właśnie uważa. Aby kotwa była naprawdę dobrze zamocowana, należy ja porządnie dokręcić. Przy pomocy klucza dynamometrycznego dokręcamy kotwę zgodnie z wartością odpowiedniego, podanego przez producenta, momentu dokręcającego. Pominięcie tego kroku lub użycie niewłaściwego narzędzia do dokręcania może skutkować zbyt słabym lub zbyt mocnym dokręceniem. W pierwszym przypadku kotwa będzie niewystarczająco rozparta, a przez to może się przemieszczać, a w drugim może się wysuwać. Jest to konieczny warunek uzyskania pełnej nośności kotwy.
Kotwa mechaniczna a kołek rozporowy
Może się wydawać, że kotwa rozporowa to niemal to samo co kołek rozporowy, jednak istnieją pomiędzy nimi zasadnicze różnice. Przede wszystkim kotwy mechaniczne są w całości wykonane ze stali, podczas gdy kołki rozporowe posiadają część wykonaną z tworzywa sztucznego oraz część metalową. Ponadto inne jest ich zastosowanie ze względu na rodzaj podłoża, do którego je mocujemy. Kotwy mechaniczne wymagają podłoża pełnego, takiego jak np. beton, nie możemy stosować ich w chociażby w płycie gipsowo-kartonowej, do czego kołki rozporowe nadają się znakomicie. Podstawową różnicą jest jednak nośność, a co za tym idzie, wysokie parametry wytrzymałościowe. Ich konsekwencją jest silny napór na boki otworu, w którym znajduje się kotwa i to już w momencie zainstalowania kotwy bez dodatkowego obciążenia, a więc podłoże musi być twarde i wytrzymałe.
Kotwa mechaniczna a kotwa chemiczna
Kotwy chemiczne działają poniekąd tak jak kołki rozporowe, przy czym elementem mocowania nie jest tutaj ukształtowane odpowiednio tworzywo sztuczne, a np. masa żywiczna, która nabiera odpowiedniego kształtu po wprowadzeniu w otwór, dopasowując się do niego i wypełniając szczelnie wszystkie szczeliny oraz stanowiąc tym samym spoiwo łączące podłoże z prętem, który pełni rolę tożsamą ze śrubą wewnątrz kołka rozporowego. Przewaga kotwy chemicznej nad mechaniczną polega na tym, że nie tworzy ona naprężeń przed instalacją dodatkowego obciążenia, podczas gdy kotwa mechaniczna będąc swego rodzaju klinem działa w taki sposób, jakby chciała rozerwać podłoże, w którym się znajduje. Czasem dochodzi do tego typu sytuacji i podłoże, w którym mocujemy kotwę mechaniczną pęka, co może mieć bardzo poważne konsekwencje dla całej konstrukcji. Bez wątpienia jednak dużą zaletą kotew mechanicznych jest łatwość oraz szybkość ich instalacji, co wynika chociażby z faktu, iż otwór przygotowany pod kotwę chemiczną musi być bardzo dokładnie wyczyszczony z pyłu oraz innych zanieczyszczeń. Kotwa mechaniczna jest najczęściej wybieranym mocowaniem wśród osób dokonujących domowych remontów.
Kotwy wbijane
Kotwy wbijane są rodzajem kotew mechanicznych, jednak o nieco innym zastosowaniu niż wszystkie dotąd opisywane. Powyżej skupialiśmy się na kotwach mocowanych w betonie, cegle lub w innych tego typu podłożach, które służą do utrzymywania sporych obciążeń ze względu na wiszące na nich konstrukcje czy urządzenia. Kotwy wbijane stanowią bardzo często podstawy słupów np. drewnianych i są częstym rozwiązaniem wykorzystywanym przy budowie altan ogrodowych, płotów, placów zabaw, wiat lub pergoli. Kotwy wbijane nazywane są również szpicami, dołownikami lub kotwami do ziemi i umożliwiają zamocowanie konstrukcji (przeważnie drewnianej) w miękkim podłożu, takim jak trawa, ziemia lub inny grunt.
Jak widać, kotwy to narzędzia wykorzystywane w bardzo wielu sytuacjach i wiedzę na ich temat warto pogłębiać, gdyż mogą stanowić niezwykłe ułatwienie podczas wszelkiego rodzaju remontów. Ten rodzaj mocowań jest wykorzystywany zarówno przez profesjonalistów z branży budowlanej i rzemieślniczej, jak i domowych majsterkowiczów, którzy wykonują mniej lub bardziej skomplikowane prace w swoich domach czy ogrodach. Instalacja kotew mechanicznych jest prosta i szybka, wystarczy przestrzegać podstawowych zasad dotyczących ich montowania, które zostały przedstawione powyżej. Akcesoria służące do mocowania kotew mechanicznych nie należą do drogich i naprawdę warto mieć je w swoim warsztacie narzędziowym, zwłaszcza jeśli chodzi o klucz dynamometryczny, o którym wiele osób zapomina lub celowo pomija jego użycie, co jest dużym błędem. Kotwy mechaniczne mogą z powodzeniem utrzymać meble, w tym wiszące szafki np. w kuchni, ciężki obraz, który chcemy powiesić w salonie lub grzejniki.